Baza wiedzy > Bezpieczeństwo karm
Wstęp
Istnieje kilka typów gotowych karm dla zwierząt w tym, pełnoporcjowe karmy mokre (puszki, saszetki i tacki), pełnoporcjowe karmy suche (ekstrudowane, wypiekane) oraz uzupełniające. Metody produkcji oraz wykorzystane surowce są różne i zależą od rodzaju karmy.
Produkcja karm mokrych
Karmy mokre powstają poprzez rozdrobnienie i zmieszanie wszystkich surowców oraz poddanie ich obróbce termicznej po umieszczeniu w puszce, saszetce lub na tacce. W związku z tym, karma w opakowaniu pozostaje zabezpieczona przed rozwojem mikroorganizmów chorobotwórczych do końca daty ważności lub do momentu otwarcia. Tego typu produkty mogą mieć formę kawałków (w sosie lub galaretce), pasztetu albo musu.
01 |
Dobór surowców
Wiele surowców stosowanych w karmach przemysłowych jest opisywanych, jako pochodne surowców zwierzęcych (i rybnych) lub produkty uboczne. Te surowce są nadwyżkowymi częściami tusz zwierzęcych wykorzystywanych w przemyśle spożywczym dla ludzi. Przykładowo, produkty uboczne obejmują wątroby, nerki, płuca i różne mączki mięsne. Przemysł karm dla zwierząt może również stosować surowce definiowane, jako mięso (tkanka mięśniowa). Surowce te najczęściej spotykane są w przemyśle spożywczym dla ludzi. W przypadku karm mokrych produkty uboczne docierają do zakładu produkcyjnego w formie świeżej lub mrożonej. Mogą być rozdrobnione i dodane bezpośrednio do innych surowców receptury lub zmielone i zmieszane z suchymi surowcami, jak np. zboża. Z masy formuje się wstęgi, które są krojone na kawałki różnych wielkości i kształtów. Inne surowce wchodzące w skład karmy to oleje i tłuszcze, witaminy, składniki mineralne, zboża, makaron, nasiona lub warzywa. Często dodaje się również wodę, która ułatwia proces przetwarzania oraz nadaje karmie ostateczną formę i teksturę.
02 |
Odmierzanie i przygotowanie surowców
Surowce są dokładnie selekcjonowane, zgodnie z recepturą producenta, dostarczającą kompletny i zbilansowany pokarm dla psów czy kotów. Receptura uwzględnia też dodatkowe potrzeby zwierząt związane np. z wielkością czy wiekiem. Po dokładnym wymieszaniu surowców danej receptury, karma trafia do puszki, saszetki lub aluminiowej tacki. W przypadku niektórych form karmy mokrej, może być również dodana mieszanina wody, substancji zagęszczających oraz aromatycznych w celu uzyskania odpowiednio sosu lub galaretki podczas procesu obróbki termicznej produktu.
03 |
Zamykanie i obróbka cieplna
Napełnione puszki, saszetki lub tacki zostają szczelnie zamknięte i podane obróbce cieplnej. Temperatura i długość tego procesu jest precyzyjnie kontrolowana, aby nie doszło do psucia się produktu, a także w celu optymalizacji smaku oraz ochrony wartości odżywczych karmy.
04 |
Chłodzenie i etykietowanie
Po obróbce termicznej produkt zostaje schłodzony, a puszki etykietuje się. Informacje na saszetkach i tackach są zazwyczaj drukowane już podczas przygotowania opakowań.
05 |
Przechowywanie i dystrybucja
Jednostkowe opakowania są pakowane w pudełka kartonowe lub kartony typu tacka. Opakowania zbiorcze są przechowywane w magazynie do czasu wysyłki do klienta.
Produkcja karm suchych
Karmy suche powstają przez zmieszanie suchych i wilgotnych surowców do uzyskania konsystencji ciasta. Podczas procesu ekstruzji ciasto jest poddawane działaniu wysokiej temperatury i ciśnienia, a następnie przeciskane przez matrycę formującą tzw. krokiety. Wielkość i kształt krokietów są zróżnicowane, w zależności od specyfikacji produktu. Następnie krokiety są suszone, chłodzone oraz powlekane aromatami. Niektóre suche karmy mogą być również produkowane inaczej niż przy użyciu ekstruzji, np. wypiekane.
01 |
Dobór surowców oraz ich pochodzenie
Wiele surowców wykorzystywanych w karmach przemysłowych jest opisywanych, jako pochodne surowców zwierzęcych (i rybnych) lub produkty uboczne. Te surowce są nadwyżkowymi częściami tusz zwierzęcych wykorzystywanych w przemyśle spożywczym dla ludzi. W karmach suchych, produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego są często stosowane w formie suchej mączki (mączka z kurczaka, mączka z drobiowych produktów ubocznych) powstającej poprzez ugotowanie, usunięcie tłuszczu i wysuszenie mieszaniny mięsa oraz podrobów. Produkty uboczne mogą być stosowane również w formie świeżej lub mrożonej. Wiele innych surowców, takich jak zboża, ziarna i warzywa stosuje się w formie suchej, po dokładnym rozdrobnieniu czy zmieleniu. Receptura zawiera również oleje i tłuszcze, witaminy oraz składniki mineralne, aby zapewnić dostarczenie organizmowi wszystkich potrzebnych składników pokarmowych.
02 |
Odmierzanie i przygotowanie surowców
Surowce są dokładnie selekcjonowane, zgodnie z recepturą producenta, dostarczającą kompletny i zbilansowany pokarm dla psów czy kotów. Suche surowce są rozdrabniane i w razie potrzeby przesiewane przed zmieszaniem z pozostałymi.
03 |
Gotowanie i chłodzenie
Sucha karma składa się z wilgotnych surowców oraz wody i pary wodnej dodawanej w części przygotowawczej, która nawadnia surowce sypkie i umożliwia formowanie ciasta, które poddawane jest następnie obróbce cieplnej. Ciasto jest wprowadzane do maszyny nazywanej ekstruderem, gdzie jest gotowane w warunkach wysokiego ciśnienia.
W końcowej części ekstrudera znajduje się matryca formująca pod ciśnieniem odpowiednie wstęgi i tnąca je na krokiety za pomocą obrotowej tarczy o specjalnych otworach, nadających krokietom unikalny kształt.
Po ekstruzji i uformowaniu krokietów, karma jest suszona ciepłym powietrzem, co usuwa nadmiar wody, a następnie krokiety są chłodzone. Zmniejszenie zawartości wody jest ważnym elementem produkcji, wpływającym na zachowanie świeżości produktu i chroni go przed zepsuciem.
W przypadku karm wypiekanych ciasto jest rolowane i cięte na kawałki w odpowiednim kształcie, a następnie pieczone w piekarniku (podobnie jak ciastka czy biszkopty).
04 |
Powlekanie krokietów
Po wysuszeniu i schłodzeniu krokiety umieszczane są w obrotowym bębnie, gdzie są poddawane równomiernemu powlekaniu mieszaniną aromatów oraz konserwantów chroniących karmę przed zepsuciem. Aromaty i konserwanty mogą być również natryskiwane na karmę wypiekaną, po zakończeniu pieczenia.
05 |
Pakowanie
Opakowania są napełniane ilością karmy deklarowaną w opisie i następnie szczelnie zamykane, co chroni trwałość produktu.
06 |
Przechowywanie i dystrybucja
Opakowania są składowane w pudełkach i na paletach w magazynie, skąd są wysyłane dalej do dystrybutorów.
Produkcja karm uzupełniających i przysmaków
Przysmaki dla psów i kotów występują w wielu różnych formach. Na terenie Unii Europejskiej większość z nich jest objęta terminem „karma uzupełniająca”, ponieważ stanowią jedynie dodatek do zbilansowanej i kompletnej diety zwierzęcia. W Stanach Zjednoczonych te same produkty są zazwyczaj nazywane „przysmakami”. W obu przypadkach tego typu pokarm może stanowić jedynie niewielki odsetek dziennego pokrycia dawki kalorycznej u psa czy kota. Zalecenia dawkowania niektórych organizacji (FEDIAF) oraz producentów karm sugerują podawanie nie więcej niż 10% dziennego zapotrzebowania energetycznego.
Jest kilka metod produkcji karm uzupełniających i przysmaków dla psów i kotów, do najczęściej spotykanych należą:
Jakość i bezpieczeństwo karm dla zwierząt
Chociaż każdy producent ma dużą dowolność w opracowywaniu własnych receptur, to wszyscy podlegają przepisom regulującym kwestie bezpieczeństwa i jakości ich produktów.
Odpowiedzialny producent karmy bardzo poważnie podchodzi do bezpieczeństwa i jakości, oraz nierzadko ustala własne dodatkowe procedury i standardy dotyczące zarówno surowców, jak i produktów gotowych.
Takie postępowanie, które powinno rozpoczynać się już na etapie wyboru rzetelnych dostawców oraz obejmować cały proces produkcji i przechowywania, aż do momentu podania karmy psu czy kotu, może zawierać takie elementy, jak:
Odpowiedzialny producent karmy może również dobrowolnie wnioskować o audyty zewnętrzne i uzyskanie dodatkowych certyfikatów takich, jak ISO 9001: 2008 oraz ISO 14000 przyznawanych przez niezależne instytucje ( https://www.iso. org/home.html ). Więcej informacji na temat standardów bezpieczeństwa i jakości dotyczących konkretnych karm powinien udzielić producent.
Niniejszy materiał przygotowany przez GAPFA zawiera jedynie informacje ogólne. W celu uzyskania szczegółowych porad i informacji na temat karmienia i opieki nad zwierzęciem, zalecamy konsultację z lekarzem weterynarii. Po więcej informacji na temat Global Alliance of Pet Food Associations zapraszamy na stronę internetową www.gapfa.org
Obecnie POLKARMA jest głównym stowarzyszeniem producentów z branży gotowej karmy dla zwierząt domowych, które zrzesza reprezentantów wiodących firm pod względem skali produkcji pokrywającej ponad połowę rynku karm gotowych dla zwierząt domowych w Polsce.