PODSUMOWANIE

Wartość relacji w danej społeczności jest odzwierciedlana przez tzw. kapitał społeczny. Rozwinięty kapitał społeczny sprzyja lepszemu zdrowiu i samopoczuciu tworzących go osób, wyższej jakości życia i poczuciu bezpieczeństwa. Zwierzęta towarzyszące ułatwiają nawiązywanie znajomości z sąsiadami i budowanie wzajemnych relacji niezależnie od różnic, istniejących między ludźmi, a co za tym idzie pomagają w budowaniu silnego kapitału społecznego.

Co to jest kapitał społeczny?

Pojęcie kapitału społecznego pojawiło się w naukach socjoekonomicznych w pierwszej połowie XX wieku. Po raz pierwszy tego terminu użyła w roku 1916 Lyda J. Hanifan [1], która w swoim badaniu zauważyła, że współpraca sąsiedzka na terenach wiejskich ułatwia wytwarzanie dóbr. W latach 80-tych XX wieku do upowszechnienia określenia przyczynili się socjolog James Coleman oraz politolog Robert Putnam. Ten ostatni twierdzi, że zaufanie i wspólne wartości członków społeczności są ważne dla budowania kapitału społecznego, ale najistotniejszą kwestią jest samoorganizowanie się ludzi i zaangażowanie obywatelskie [2]. W ten sposób dochodzi do tworzenia więzi, które przynoszą korzyść wszystkim członkom danej społeczności. Buduje się kapitał społeczny, łączący mieszkańców, który odzwierciedla wartość wszystkich obecnych między nimi relacji. Dzieje się tak, kiedy ludzie kontaktują się ze sobą, pomagają sobie wzajemnie, angażują się w sprawy lokalne, pracują nad wspólnymi celami, dzielą się umiejętnościami, dobrami materialnymi i kontaktami. Z silnym kapitałem społecznym wiąże się wiele korzyści - między innymi zdrowotnych takich jak: niższa śmiertelność, wyższa subiektywna ocena zdrowia, lepsze samopoczucie, rzadsze występowanie zaburzeń psychicznych, czy lepszy rozwój dzieci [6]. Dodatkowo notuje się spadek przestępczości i wyższą jakość zarządzania wspólnotą [6].

Korzyści wynikające z pozytywnym relacji ludzi ze zwierzętami

Pozytywne relacje między ludźmi a czworonogami mogą dać obu stronom wiele korzyści. Silne więzi opiekunów ze zwierzętami powodują, że lepiej radzimy sobie ze stresem [3-6], jesteśmy mniej narażeni na wystąpienie otyłości [7] i zawału serca [3, 7]. Dodatkowo nasze pupile przyczyniają się do budowania kapitału społecznego. Zwierzęta są katalizatorem pozytywnych interakcji pomiędzy ludźmi niezależnie od różnic kulturowych, rasowych, czy socjoekonomicznych [7]. Dzięki zwierzętom rośnie nasze wzajemne zaufanie, pewność siebie oraz dobre samopoczucie - kluczowe czynniki wpływające na budowanie silnego kapitału społecznego. Każdy opiekun psa wie, że spotkanie na spacerze stanowi doskonałą okazję do lepszego poznania sąsiadów, dzięki czemu możliwe jest budowanie więzi oraz silnej, zdrowszej, bezpieczniejszej i przyjemniejszej do życia społeczności. Co ciekawe, korzyści dotyczą także osób, które nie mają psa ani kota. Uważają one, że obecność zwierząt w społeczności stwarza możliwości lepszego poznania sąsiadów, socjalizacji mieszkańców [8] oraz, że bycie opiekunem zwierząt w przeszłości wywołuje długotrwały pozytywny wpływ na więzi społeczne i towarzyskie [7, 9]. Zwierzęta towarzyszące ułatwiają interakcję z innymi osobami, wpływają na wzrost empatii oraz to, w jaki sposób ludzie nawiązują relacje. Wspólne spacery z czworonogami np. w parkach dla psów, czy rozmowy o pupilach np. w pobliskim sklepie inicjują sąsiedzkie relacje, które przekładają się następnie na budowanie kapitału społecznego. Zwierzęta łączą ludzi niezależnie od istniejących podziałów, dzięki czemu sprzyjają wzrostowi tolerancji i zaufania [7], a sąsiedzkie znajomości owocują wzajemnym wsparciem i pomocą. Wszystkie te elementy składają się właśnie na kapitał społeczny.

Adnotacja

Tekst został przygotowany przez zespół ekspertów POLKARMA w składzie:

Dr n. wet. Sybilla Berwid-Wójtowicz
Dr n. wet. Michał Ceregrzyn
Lek. wet. Małgorzata Głowacka
Dr inż. Jacek Wilczak
Mgr inż. Anna Maria Ziembińska

Piśmiennictwo:

1. Hanifan, L.J., The Rural School Community Center. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 1916. 67(1): p. 130-138.
2. Putnam, R., Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community (2000). 2000.
3. Allen, K., J. Blascovich, and W.B. Mendes, Cardiovascular reactivity and the presence of pets, friends, and spouses: the truth about cats and dogs. Psychosom Med, 2002. 64(5): p. 727-39.
4. Allen, K.M., et al., Presence of human friends and pet dogs as moderators of autonomic responses to stress in women. J Pers Soc Psychol, 1991. 61(4): p. 582-9.
5. Virues-Ortega, J. and G. Buela-Casal, Psychophysiological effects of human-animal interaction: theoretical issues and long-term interaction effects. J Nerv Ment Dis, 2006. 194(1): p. 52-7.
6. Polheber, J.P. and R.L. Matchock, The presence of a dog attenuates cortisol and heart rate in the Trier Social Stress Test compared to human friends. J Behav Med, 2014. 37(5): p. 860-7.
7. Kruger, K., McCune,S.,Merrill,R. WALTHAM® pocket book of human-animal interactions. 2012.
8. Wood, L.J.a.a., More than a furry companion: the ripple effect of companion animals on neighborhood interactions and sense of community. Society of Animals, 2007. 15: p. 46-56.
9. Nagasawa, M. and M. Ohta, The influence of dog ownership in childhood on the sociality of elderly Japanese men. Anim Sci J, 2010. 81(3): p. 377-83.