Bez względu na wybór modelu żywienia psa czy kota (dieta domowa, karma sucha, karma mokra) ilość pokarmu, jego kaloryczność oraz zawartość składników odżyw-czych muszą być dostosowane do masy ciała psa, etapu życia i aktywności fizycznej. W przypadku karmy komercyjnej suchej bądź mokrej zadanie opiekuna sprowadza się do przestrzegania zaleceń producenta.> Jednak, żywienie zwierzęcia dietą domową (włą-czając w to także BARF) wymaga odpowiedniej wiedzy na temat jego wymagań żywie-niowych Główne zagrożenia wynikające ze stosowania diet domowych to nieprawidło-wa ilość składników odżywczych, zbyt wysoka kaloryczność, ryzyko mikrobiologiczne oraz nieodpowiedni dobór surowców.

Dieta domowa jest sposobem żywienia, który wymaga od opiekuna sporej wiedzy na temat zawartości składników odżywczych w stosowanych surowcach, oraz zasad ich łączenia Z kolei nieznajomość zapotrzebowania na składniki odżywcze powoduje, że dieta nie odpowia-da specyficznym wymaganiom konkretnego psa lub kota. Przy układaniu dawki pokarmowej pomocni będą lekarze weterynarii lub dietetycy weterynaryjni, którzy na podstawie podstawo-wych parametrów i wywiadu zaproponują kompozycje spełniające zapotrzebowanie na wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Brak takiej wiedzy prowadzi do popełniania nastę-pujących błędów:

1. Zbyt wysoka kaloryczność pokarmu, która wynika z braku umiejętności oszacowania masy porcji surowców spożywczych. Właściciele nie zdają sobie sprawy z gęstości energe-tycznej (zawartości kalorii w określonej porcji) danego surowca wykorzystywanego do „pro-dukcji” karmy domowej. Przykładowo 1 łyżka stołowa oleju roślinnego – (ważnego suplementu dostarczającego niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny n-6) to aż 90 kcal. Przy dobowym zapotrzebowaniu psa lub kota na poziomie 500 kcal ta jedna łyżka to aż 20% dobowego zapotrzebowania na energię. Systematyczne przekraczanie zapotrzebowania na energię o 20% przez jeden miesiąc, spowoduje, że u psa ważącego około 5-6 kg pojawi się 10-15% wzrost masy ciała. Z drugiej strony, zbyt wysoka kaloryczność dawki nie jest jed-noznaczna z pokryciem normy na niezbędne składniki odżywcze. Przy wykorzystywaniu w dawce pokarmowej produktów wysokoenergetycznych, może jednocześnie dochodzić do nie-doborów składników odżywczych (np., witamin i składników mineralnych).Konsekwencją nadmiaru energii w diecie jest otyłość oraz związane z tym ryzyko rozwoju poważnych chorób.

2. Nieprawidłowe zawartości poszczególnych składników i proporcje między nimi. Nie-doborowymi składnikami odżywczymi w diecie domowej są najczęściej: wapń, fosfor, miedź, witamina E i niektóre kwasy tłuszczowe. Nieprawidłowa proporcja między wapniem a fosforem w większości surowców pochodzenia zwierzęcego powoduje trudności w prawidłowym bilan-sowaniu ich ilości w diecie psa. Z kolei brak  prawidłowego stosunku ilościowego między tymi pierwiastkami zaburza ich równowagę, prowadząc do zaburzeń istotnych procesów metabo-licznych. Bez świadomości tego problemu dieta domowa może doprowadzić do niedoborów składników mineralnych, których konsekwencje są szczególnie dotkliwe dla szczeniąt.

3. W diecie domowej problemem jest ilość i jakość białka. O ile ilość jest najczęściej na odpowiednim poziomie to jego jakość jest zbyt niska. Wyznacznikiem jakości białka jest m.in. zawartość wszystkich egzogennych aminokwasów. Bazując tylko na jednym źródle surowców z grupy „mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego” nie jest możliwe pokrycie zapotrzebowa-nia na wszystkie egzogenne aminokwasy. Szczególne znaczenie dla prawidłowego rozwoju psów ma zawartość lizyny i metioniny. Z kolei zbyt duża ilość składników pochodzenia zwie-rzęcego, które są bogatym źródłem witaminy A, może doprowadzić do hiperwitaminozy. Dla przykładu, stosowanie przez długi okres wątróbki lub nerek, jako głównego źródła białka, mo-że doprowadzić do pojawienia się objawów nadmiaru witaminy A. Przykładowo może pojawić się osłabienie kości wraz z niedorozwojem kończyn (co skutkuje bólem i trudnościami w poru-szaniu) oraz zapaleniem dziąseł i wypadaniem zębów. Należy wspomnieć, że problem z tok-sycznymi objawami nadmiaru witaminy A jest częściej obserwowany u kotów aniżeli u psów, które mają naturalną zdolność do regulowania ilości wchłaniania aktywnej formy witaminy A.
Osobnym zagadnieniem jest bezpieczeństwo mikrobiologiczne przygotowywanej w domu karmy. Brak zachowania podstawowych zasad higieny może skutkować  zatruciem i dysbiozą. Głównymi czynnikami ryzyka są surowe mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego, nieprze-strzeganie terminów przydatności do spożycia produktów spożywczych, nieprawidłowe prze-chowywanie samych surowców, jak i gotowej karmy, zbyt długie pozostawienie w misce nie-spożytej porcji karmy czy brak obróbki termicznej surowców, szczególnie tych pochodzenia zwierzęcego.
Wygodnym sposobem na uzupełnienie diety w różnego rodzaju substancje odżywcze, włącza-jąc witaminy i składniki mineralne, wydają się być suplementy diety. Są to środki spożywcze, których celem jest uzupełnienie diety- będące skoncentrowanym źródłem witamin, składników mineralnych lub innych substancji odżywczych.Ssuplementy diety daje opiekunowi możliwość dostosowania ilości danego składnika bądź skąłdników do aktualnych potrzeb żywieniowych psa lub kota. Problemem zostaje tylko pytanie: czy opiekun posiada wystarczającą wiedzę pozwalającą mu oszacować rzeczywiste zapotrzebowanie na dany składnik odżywczy oraz czy jest w stanie zaobserwować objawy niedoborów wybranych składników odżywczych?
Tutaj warto jednoznacznie podkreślić, że posiłek składający się z piersi kurczaka, ryżu i mar-chewki nie stanowi pełnowartościowej karmy dla psa, niezależnie od jego wielkości.
Dbając o dobro swoich podopiecznych ważne jest, aby opiekun z pełną odpowiedzialnością i świadomością podchodził do spraw związanych z żywieniem czworonogów. Nieprawidłowe postępowanie może prowadzić do rozwoju nadwagi i otyłości, a także utrwala złe nawyki za-równo u właściciela jak i u jego podopiecznego.

Adnotacja
Tekst został przygotowany przez zespół ekspertów POLKARMA w składzie:
Dr n. wet. Sybilla Berwid-Wójtowicz
Lek. wet. Małgorzata Głowacka
Dr inż. Jacek Wilczak
Mgr inż. Anna Maria Ziembińska